اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان

به منظور بررسی اثر تاریخ های کاشت و تراکم های گیاهی مختلف بر عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات رشد آفتابگردان رقم رکورد، در سال زراعی 1375 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. این آزمایش با استفاده از طرح کرتهای خرد شده با چهار تکرار به اجرا درآمد که در آن تاریخ کاشت در سه سطح به عنوان تیمار اصلی در قالب بلوکهای کامل تصادفی و تراکم بوته در واحد سطح به عنوان تیمار فرعی در چهار سطح قرار داشت . در این بررسی، 15 اردیبهشت به عنوان تاریخ کاشت اول، 30 اردیبهشت به عنوان تاریخ کاشت دوم و 14 خرداد به عنوان تاریخ کاشت سوم انتخاب و بذور آفتابگردان در تاریخ های مذکور در کرت های موردنظر کشت شد. تراکم های گیاهی شامل تراکم های 4/7، 5/6، 6/7 و 8/3 بوته در مترمربع بود که با ثابت نگه داشتن فواصل بین ردیف های کاشت به میزان 60 سانتی متر از طریق تغییر فواصل بین بوته ها بر روی ردیف ایجاد شد. نتایج این بررسی نشان داد که با تاخیر در کاشت از نیمهء اردیبهشت تا نیمهء خرداد طول دوره های بین کاشت تا سبز شدن، کاشت تا ظهور طبق و نیز کاشت تا رسیدن فیزیولوژیکی کاهش یافت . اما بین تراکم های مختلف گیاهی از نظر طول مراحل مختلف رشد اختلافی مشاهده نشد. تاریخ کاشت اثر معنی داری بر خصوصیات مورفولوژیکی گیاه شامل ارتفاع گیاه، تعداد برگهای گیاه، قطر ساقه و قطر طبق نداشت ، اما تراکم گیاهی بطور معنی داری بر این خصوصیات تاثیر داشت به طوری که با افزایش تراکم گیاهی، ارتفاع گیاه افزایش و قطر ساقه و قطر طبق کاهش یافت . با این حال تراکم گیاهی نیز بر تعداد برگهای گیاه تاثیر معنی داری نداشت . تاریخ کاشت اثر معنی داری بر اجزای عملکرد شامل تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه تک بوته نداشت با این حال با تاخیر در کاشت این جزا تمایل به کاهش نشان دادند، اما تراکم گیاهی اثر معنی داری بر اجزای مذکور داشت ، به طوری که با افزایش تراکم تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه تک بوته کاهش یافت . در این بررسی تاریخ کاشت و نیز تراکم گیاهی، اثر معنی داری بر شاخص برداشت طبق و شاخص برداشت گیاه داشتند بطوری که با تاخیر در کاشت و نیز افزایش تراکم گیاهی هر دو شاخص کاهش یافت . تاریخ کاشت اثر معنی داری بر عملکرد دانه در واحد سطح داشت و بالاترین عملکرد از تاریخ کاشت اول و به میزان 3808 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. اما بین تاریخ های کاشت اول و دوم تفاوت معنی داری وجود نداشت . تراکم گیاهی نیز اثر معنی داری بر عملکرد دانه در واحد سطح داشت و بالاترین عملکرد به میزان 3831 کیلوگرم در هکتار از بالاترین تراکم گیاهی یعنی تراکم 8/3 بوته در مترمربع بدست آمد. تاریخ کاشت اثر معنی داری بر درصد روغن و عملکرد روغن داشت و تاخیر در کاشت موجب کاهش درصد روغن و عملکرد روغن شد. تراکم گیاهی نیز بطور معنی داری بر درصد روغن و عملکرد روغن تاثیر داشت و بیشترین درصد روغن و عملکرد روغن در بالاترین تراکم گیاهی یعنی تراکم 8/3 بوته در مترمربع بدست آمد.